dinsdag 22 februari 2011

Een evenwicht tussen gezonde en duurzame voedselkeuzes



Dat is waar het in het Livewell report 2011 van de WWF om draait. Toegespitst op de situatie in Groot-Brittanië maar waar de grote lijnen ook gelden voor de rest van onze Westerse wereld.

Een eerste vaststelling is, dat ondanks de aanbevelingen van de overheid die hun weerslag vinden in de ‘Eatwell plate’ een instrument voor gezondheidseducatie, de gemiddelde mens in de UK nog steeds een ongezonde hoeveelheid vlees en zuivel eet in een dieet met zeer weinig vezels en teveel vet/zout/suiker. Als je weet dat voor die vleesproductie 70% van alle landbouwgrond wordt gebruikt en dat de voedselketen (productie, verwerking, transport, opslag, consumptie en afvalverwerking) bijdraagt tot 18 à 20% van de broeikasgassen (waarvan 57% op het conto van de eiwitproductie die geen zuivel is en 14% voor zuivel), dan moet het duidelijk zijn dat dit geen houdbare situatie is noch voor de volksgezondheid noch voor het milieu.
De bevolkingsaangroei en de toenemende vraag naar bio-brandstof zal deze problemen nog scherper stellen.
Er moeten daarom dringend veranderingen komen in ons dieet die niet alleen onze gezondheid ten goede komen maar ook een minimale impact hebben op het milieu.

Er bestaat een consensus dat een dieet met minder vlees dit kan bewerkstelligen. Minder vlees betekent een wijziging in het eetpatroon naar vleesloze dagen of naar kleinere porties vlees per maaltijd. Eigenlijk is het wel zo dat als iedereen de regels van de ‘Eatwell plate’ zou toepassen waar de hoeveelheid vlees beperkt is tot 100 g per maaltijd we al een hele stap verder zouden staan. Momenteel wordt er in de UK immers gemiddeld 216 g vlees/persoon/dag geconsumeerd.



In de ‘Eatwell plate’ wordt echter geen onderscheid gemaakt tussen de verschillende eiwitbronnen. Het wordt aan de consument overgelaten om de verhouding te bepalen waarin deze voedingsmiddelen (vlees, vis, eieren, peulvruchten, noten en zaden) worden gegeten.


Bij de ‘Livewell plate 2020’ heeft men dezelfde gezondheidsprincipes toegepast gecombineerd met een reductie van broeikasgas emissies van 25%. Ze hebben hier wel een opdeling van de verschillende eiwitbronnen gemaakt zodat de consument weet in welke verhouding deze best gegeten worden.
Met meer gegevens over de emissies van broeikasgassen door groenten en fruit zou een zelfde opdeling ook hier gemaakt kunnen worden zodat je seizoensgebondenheid en onder andere land van herkomst in rekening kan brengen om je dieet koolstofvriendelijker te maken.

Niettemin moet je bij een hogere fruit- en groentenconsumptie ook zorgen dat er geen nadelig milieueffect is door toegenomen energieverbruik voor transport en koeling en stijgend waterverbruik voor irrigatie en afvalverwerking.
De ecologische impact van al het voedsel dat niet gegeten wordt moet ook in rekening gebracht worden. Wat gebeurt er met de room van half-volle melk als die om gezondheidsredenen niet meer elders in de voedselketen verwerkt wordt? Wat met slachtafval: een deel ervan werd vroeger zeker opgegeten maar wie heeft er tegenwoordig nog ‘uier’ geproefd of varkenspoten en –oren?

De hoeveelheid zuivel in de ‘Livewell plate’ is dezelfde als in de ‘Eatwell plate’.Het was niet realistisch dit te verlagen omdat dit nodig werd geacht om de aanbevolen hoeveelheid ontbijtgranen in het dieet te kunnen eten. In hoeverre ontbijtgranen een gezonde optie dan wel goed voor het milieu zijn, is natuurlijk zeer de vraag. Het is mogelijk een deel van de zuivel te vervangen door sojaproducten omdat daarvan geweten is dat ze een lagere emissie van  broeikasgassen hebben maar door deze gewassen komt het landgebruik in overzeese gebieden onder druk te staan.

De algemene conclusie is dat wanneer je een gevarieerd dieet volgt met weinig vlees of vis, met een matig gebruik van zuivel, met veel groenten en fruit en voldoende zetmeelproducten je niet alleen werkt aan je eigen gezondheid maar dat het milieu er ook wel bij vaart. Als je daarbij nog zoveel mogelijk biologisch geteelde groenten eet (als je portemonnee het toelaat) werk je op nog andere fronten aan je gezondheid en het milieu.

Geen opmerkingen: