woensdag 30 november 2011

Quinoa

Quinoa (uit te spreken als kinwaa) behoort net als amaranth en spinazie tot de ganzenvoetfamilie. Het is geen graan in de werkelijke betekenis van het woord maar een zaad. Samen met amaranth en boekweit wordt het ook wel eens pseudo-graan genoemd omdat we het wel als een graan gebruiken.

Quinoa komt oorspronkelijk uit de Andes (Peru, Bolivië, Ecuador en Columbia) waar het al geteeld wordt voor menselijke consumptie sinds 3000 à 4000 jaar door de Inka's. Er zijn echter archeologische aanwijzingen dat 5200 tot 7000 jaar geleden herders hun dieren hoedden op plekken waar quinoa groeide.

Voor de Inka's was quinoa een heilig graan. Ze noemden het de moeder van alle granen 'chisaya mama'. Traditioneel zaaide de Inkakeizer het eerste zaad van het seizoen met gouden werktuigen om zo zijn respect voor het graan te betuigen.

De 'moeder van alle granen' wordt zeer gewaardeerd voor zijn voedingswaarde. Het heeft een hoog eiwitgehalte (12-14%) en in tegenstelling tot de meeste planten is het een volwaardig eiwit met alle essentiële aminozuren die ons lichaam nodig heeft om goed te functioneren. Het is dus een goede vervanger voor eiwitten van dierlijke oorsprong.

Quinoa is een goede bron van voedingsvezels zowel oplosbare als onoplosbare waardoor het helpt cholesterol te verlagen en de spijsvertering te bevorderen. Tegelijk zorgen ze voor een voldaan gevoel waardoor we niet te veel eten. Quinoa is ook rijk aan fosfor, ijzer en magnesium. Fosfor is belangrijk voor onze energiehuishouding en is een belangrijke component van ons DNA, ijzer is nodig voor onze rode bloedcellen en magnesium bevordert de absorptie van calcium en helpt diabetes voorkomen. Daar bovenop bevat quinoa ook vitamines van het B-complex. Quinoa bevat voornamelijk meervoudig onverzadigde vetzuren waaronder omega-3.
Het is gluten-vrij en gemakkelijk te verteren.
Je kan er om al deze reden een volwaardige en lekkere (baby)melk van maken door 1 volume gekookte quinoa te mixen met 2 volumes water.
De eiwitten en de vezels zorgen ervoor dat quinoa energie geeft zonder pieken te veroorzaken in onze bloedsuikerspiegel. Dit laatste is vooral te danken aan de oplosbare vezels waardoor quinoa in onze darmen een gelatineuze substantie wordt met een tragere omzetting van koolhydraten naar glucose, een tragere absorptie en dus een lagere glycemische index voor gevolg. Om ten volle van dit effect te genieten, eet je quinoa best in zijn oorspronkelijke vorm met andere woorden: de hele zaadjes, gestoomd of gekookt

In zijn natuurlijke vorm heeft quinoa een laagje van bittersmakende saponines. Deze beschermen de plant tegen ongedierte. De meeste quinoa die je kan kopen, hebben een behandeling ondergaan om dit laagje te verwijderen. Mocht dit niet zo zijn, volstaat het de quinoa een aantal uren te weken in water waarbij je het water één keer ververst. Je kan het ook grondig spoelen onder een lopende kraan in een kaasdoek.

Quinoa heeft een nootachtige smaak die je nog meer naar voor kan brengen door het zaad voor het koken eerst wat droog te roosteren in de pan. Zo droog geroosterd is het ook lekker als 'versiering' in een kom soep in plaats van broodkorstjes.

Het is heel gemakkelijk klaar te maken. Je kookt het zoals rijst: 1 volume quinoa tegenover 1.5 tot 2 volumes licht gezouten water (of water waaraan je wat groentenbouillonpoeder hebt toegevoegd). Het laat zich zowel combineren met zoete ingrediënten zoals honing, amandelen en bessen voor een smakelijk ontbijt als met groenten, specerijen en kruiden voor bijvoorbeeld een heerlijk roerbakgerecht.

Je bewaart quinoa het best in een luchtdichte container op een koele, droge en donkere plaats. Op die manier kan je het maanden bewaren.

dinsdag 29 november 2011

Witte kool uit Punjab

Een snelle en kruidige witte kool bereiding. Eens iets anders dan de traditionele Belgische 'witte kool in witte saus'. Lekker met een pittige paneer schotel of met vis aangevuld met rijst of een ander graan.



Ingrediënten

1/2 ui, grof gesnipperd
1 knoflookteen, grof gehakt
2.5 cm gember, geschild en grof gehakt
2 groene chilipepers, ontzaad en fijngesneden
4 el olijfolie
1 kl komijnzaad
1 kl kurkuma
500 g witte kool, fijngesneden
1 kl zout
1/2 kl zwarte peper, versgemalen
2 kl komijnpoeder
1 kl korianderpoeder
1/4 kl chilipoeder
2 el boter of extra olijfolie

Bereiding

  • Doe de ui, knoflook, gember en chilipepers in een maatbeker en mix tot een grove puree.
  • Verhit de olie op een zacht vuur in een pan en doe de bovenstaande mix erbij. Bak het tot het zacht is maar zonder te laten kleuren.
  • Voeg de komijnzaadjes en de kurkuma toe en laat nog een minuut stoven.
  • Doe de witte kool erbij en zorg dat de saus goed met de kool gemengd wordt. Voeg zout, zwarte peper, komijn-, koriander- en chilipoeder toe en laat ongeveer 10 minuten stoven tot de kool zacht is. Eventueel moet je nog een paar lepels water toevoegen als de bereiding te droog wordt.
  • Breng vlak voor het opdienen verder op smaak met de boter of de olijfolie. Proef en doe er indien nodig nog wat zout bij.

Tip: als je geen boter maar olijfolie gebruikt is dit gerecht geschikt voor mensen met MS of met een lactoseintolerantie.

maandag 28 november 2011

En de meest gevarieerde wintergroente is...

Ze is absoluut niet stijlvol en bij het klaarmaken ruikt ze niet altijd even fris maar deze prijs gaat zonder enige twijfel naar de kool. Als sluitkool heeft ze een witte (zie foto), een rode of een groene kleur. De laatste wordt ook savooikool genoemd. De boerenkool, die bestaat uit losse bladeren ligt qua smaak dicht bij de groene kool. In sommige streken wordt deze ook krulletjeskool genoemd. En natuurlijk mogen we ook de spruitjeskool niet vergeten. Verder zijn er ook nog de Chinese kool en de paksoi. Bloemkool en broccoli kwamen elders op deze blog al aan bod.

Over de oorsprong van de kool bestaat wat onduidelijkheid. Vermoedelijk is de oerkool afkomstig van de kust van de Middellandse Zee. Met name Turkije zou een belangrijke rol gespeeld hebben in de domesticatie van de kool. Andere beweren dat het juist de Kelten zijn die begonnen met kool kweken. In dit geval zou zeekool, de oerkool zijn. Afhankelijk van het scenario zou de kool al 4800 tot 5200 jaar geteeld worden.
Waar iedereen het over eens is, is dat de kool uit zilte streken afkomstig is en dat ze op arme bodems groeide. Daarvan getuigen de harde leerachtige bladeren.

Het is een voedzame groente die goed is voor de lever. Dit is vooral te danken aan de zwavelhoudende stoffen die de lever beschermen en zijn zuiverende werking stimuleren. De zwavel in kool is ook goed voor de huid en vermindert de kans op eczeem. Het zijn deze zwavelhoudende stoffen die bij langdurig koken van kool onder vorm van vluchtige gassen zoals waterstofsulfide vrijkomen.
Koolsap, niet bepaald een lekkernij, is een probaat oud middeltje tegen maagslijmvliesontstekingen en maagzweren.
In de volksgeneeskunde worden koolbladomslagen (van witte en groene kool) ook gebruikt bij de behandeling van slecht genezende wonden of zweertjes.
Naast veel voedingsvezels bevat kool ook vele voedingsstoffen zoals vitamine C, foliumzuur, calcium en kalium.
Daarenboven bevatten kolen ook glucosinolaten die een sterk anticarcinogeen effect lijken te hebben.

Let er bij aankoop op dat de kolen geen bruine plekken vertonen en stevig aanvoelen. Een niet-aangesneden kool kan wel tot 2 maanden bewaard worden op een koele en goed verluchte plaats. Aangesneden kan je ze in vershoudfolie gewikkeld nog een week in de koelkast bewaren.

Kool kan zowel gekookt, geblancheerd, gestoofd als rauw gegeten worden.

vrijdag 11 november 2011

Masaledar paneer




Dit is een gemakkelijk receptje met paneer. De blokjes paneer worden geroerbakt in olie vol kruiden en specerijen. Gecombineerd met een pittige groenteschotel en rijst heb je een lichte en smakelijke avondmaaltijd. Maar je kan dit ook gewoon bij brood eten aangevuld met een slaatje.





Ingrediënten
Paneer gemaakt van 2 l volle melk ongeveer 250-300g
2 el bloem
4 el plantaardige olie
1/2 tl komijnzaad
1/2 tl venkelzaad
1/2 tl nigellazaad (*)
1 tl gember, geraspt
1 tl knoflook, fijngehakt
1-2 verse, groene chilipepers, in plakjes
4 el lenteui, in dunne ringetjes, ook het groen
1/2 tl zout of naar smaak
1 dl water
2 tl citroensap

Bereiding
  • Snij de paneer in blokjes en wentel door de bloem. Bak de paneer in een pan met antikleefbodem in 2 eetlepels van de olie rondom rond tot hij lichtbruine randjes vertoont. Neem uit de pan en zet weg.
  • Verhit de overige olie in de pan en doe er zodra de olie heet is het komijn-, venkel- en nigellazaad in en roerbak ca een halve minuut tot het komijnzaad donkerder wordt. Schep er de gember, knoflook, chilipepers en lenteui door en roerbak ca 2 minuten tot de specerijen licht gebakken zijn.
  • Schep er de paneer, het zout en het water door en laat al omscheppend ca 6 minuten koken tot het water verdampt is en de smaken van de specerijen door de kaas zijn opgenomen.
  • Proef, voeg eventueel wat zout toe en serveer besprenkeld met het citroensap.

(*) Nigellazaadjes zijn piepkleine zwarte zaadjes die wel wat lijken op uienzaad. Ze hebben een scherpe, metalige, peperachtige smaak. Het gaat goed samen met koolhydraten en wordt daarom vaak op naan-brood en in schotels met aardappelen en andere groenten gebruikt.

Tip: wanneer je de paneer vervangt door tofu en verder dezelfde handelswijze volgt, is dit gerecht perfect geschikt voor mensen met MS of met een lactose-intolerantie.

dinsdag 8 november 2011

Paneer

Paneer is één van de weinige kazen waar geen leb voor nodig is, waardoor het een volkomen lacto-vegetarisch alternatief is voor vlees.
Het is een verse kaas van Indische origine. In  zijn losse, rulle vorm wordt hij ook chenna genoemd. Het is een niet-smeltende wrongelkaas die gemaakt wordt door citroen of een ander zuur (zoals bijvoorbeeld yoghurt of wei) aan kokende melk toe te voegen.


Hij is meestal ongezouten maar je kan er indien je dat wenst wel kruiden aan toevoegen op het moment dat de melk kookt en net voor je de citroen eraan toevoegt. Geschikte kruiden zijn: komijnzaad, mosterdzaad, nigellazaadjes, venkelzaad, ...

Omdat paneer in zijn pure vorm een weinig uitgesproken smaak heeft, kan hij met heel veel ingrediënten gecombineerd worden. Je kan hem ook eerst marineren en daarna bakken.

Hij kan warm gegeten worden maar ook een deel vormen van een salade. Eigenlijk kan je hem op dezelfde manier gebruiken als tofu. In gerechten met tofu is de tofu eenvoudig in dezelfde hoeveelheid te vervangen door paneer en vice versa.

Hoe ga je tewerk voor ongeveer 250-300 g paneer?

Ingrediënten
2 l volle melk (probeer dit niet met halfvolle of magere melk)
5-6 el vers citroensap

Bereiding
  • Bekleed een vergiet met kaasdoek (= doek dat onder andere gebruikt wordt bij het confituurmaken om sap uit bessen te persen).
  • Breng de melk aan de kook op een matig vuur. Roer regelmatig om aanbranden te voorkomen.
  • Doe er zodra de melk kookt het citroensap lepel voor lepel bij. Wanneer de wrongel zich van de wei (een geel-groen vocht) scheidt, stop je met het toevoegen van citroensap. Het kan dus zijn dat je wat meer of minder citroensap nodig hebt dan hierboven aangegeven.
  • Giet het mengsel door het klaarstaande kaasdoek in het vergiet.
  • Laat uitlekken en wat afkoelen. Pers er zoveel mogelijk water uit en zet het geheel 1 tot 2 uur onder een gewicht (bijvoorbeeld een met water gevulde kookpot).
  • Snij hem vervolgens in blokjes.
  • Je kan de paneer nu even door de bloem wentelen en op een laag vuur aan iedere kant lichtbruin bakken om hem tenslotte aan een stoofschotel toe te voegen.
  • Je kan hem helemaal los prakken, kruiden en met wat fijngesneden groenten bakken tot je een roereivormige substantie bekomt.
  • ....


vrijdag 4 november 2011

Eten of waanzin?

Als je dit artikel leest (het stond 18 oktober in de IHT) dan vraag je je af waar sommige restaurateurs tegenwoordig mee bezig zijn (ik heb wel heel hartelijk moeten lachen). Dit schijnt nu weer het laatste te zijn: de neurogastronomie met geleiachtige texturen, kaleidoscopische mozaïeken en groentepoeders (LOL) volgend uit een bedachtzame studie van de organoleptische eigenschappen van elk ingrediënt. Na de moleculaire keuken met zijn schuimpjes, emulsies, gels,...kan het dus nog gekker.

Wanneer de presentatie, het uitzicht en de textuur van voedsel belangrijker wordt dan de voedingswaarde gecombineerd met een prijs om u tegen te zeggen ($245 per persoon zonder drank of fooi voor een proeversmenu) getuigt dit in de eerste plaats van heel wat culinaire pretentie en ijdelheid. Je krijgt dan het equivalent van de kleren van de keizer. Het lijkt heel wat maar het stelt niet niet veel voor. In deze tijden van economische crisis met veel hongerenden over de hele wereld is dit waanzin ten top gedreven.

Waar is het echte eten, het eerlijke voedsel naartoe? Zitten we nu echt met z'n allen te wachten op lauwwarme waters met een smaakje van radijs en knoflook of van jasmijn en gedroogd zeewier die ons moeten terugvoeren naar één of andere (jeugd)herinnering? Of wat te denken van tonijntartaar met kokos-, jasmijn- en oranjebloesembloemen vernoemd naar een Griekse bloemengodin 'Cloris'? Of een ander gerecht van 12 soorten granen rond wat olijvenconfituur met de naam Omnium (de latijnse term voor het geheel van iets)? Gelukkig wordt ieder gerecht in betreffend restaurant in NY vergezeld van een kaart met uitleg over de etymologie, de ecologie, de filosofie, de teelt om je doorheen dit 'schimmen'spel te begeleiden.

Maar vanmorgen op de radio gehoord: koken op grootmoeders wijze is weer in. Gelukkig!!!!


woensdag 2 november 2011

Die ongelofelijk veelzijdige aardappel

Voor wie het nog niet wist: ik ben een fan van de aardappel. En dit lijstje vind ik ideaal om mijn groente-idools reputatie wat op te krikken:

  • Aardappelen waren de eerste groente die gekweekt werd in de ruimte.
  • Er zijn meer dan 10.000 verschillende soorten aardappelen en 5.000 daarvan worden geteeld en gegeten.
  • Aardappelkristallen werden gebruikt om de eerste kleurenfoto's te ontwikkelen.
  • Bio-afbreekbare plastics kunnen van aardappelzetmeel gemaakt worden.
  • En zoals mensen, bestaan aardappelen voor 80% uit water.

Bron: Meredith Hughes, directeur van 'the Potato Museum'