woensdag 18 mei 2011

Natuurlijke antibiotica

Heb je er ooit aan gedacht om waterkers te eten bij blaasontsteking of om een uitgeperst teentje knoflook op een ontstoken wondje te leggen? Waarschijnlijk niet.
Met de opkomst van de moderne geneeskunde zijn al deze van oudsher bekende natuurlijke methoden wat in de vergetelheid geraakt.
Ten onrechte want een groot aantal planten en kruiden bevatten bioactieve substanties die werkzaam zijn tegen bacteriën, schimmels, gisten en virussen.

Knoflook en ui: eeuwenoude remedies
Knoflook wordt beschouwd als één van de meest efficiënte doders van bacteriën. Dat wist men al in de oudheid en deze bol werd nog tijdens de tweede wereldoorlog gebruikt tegen gangreen toen antibiotica nog niet of weinig werd gebruikt.
De werkzame stof in knoflook is allicine, een zwavelhoudende verbinding die de ontwikkeling van schadelijke bacteriën afremt. Deze stof is ook werkzaam tegen schimmels en gisten.
De ui, die tot dezelfde familie behoort, is in de volksgeneeskunde bekend als effectief middeltje tegen verkoudheden. Ze bevat geen allicine maar een voorloper van deze stof met een minder sterke antibiotische werking. Het is echter mogelijk dat bepaalde bacteriën deze stof kunnen omzetten naar allicine. Dit zou het positieve effect van uien op darminfecties kunnen verklaren. Bij verkoudheden gebruikt men vooral uiensap of gaat men dampen inhaleren. Het zijn dan vooral de essentiële oliën die de slijmvliezen stimuleren waardoor de slijmen gemakkelijker afgevoerd kunnen worden.

Mierikswortel en waterkers
Om wonden en infecties te verzorgen gebruikt de traditionele geneeskunde ook mierikswortel of waterkers. Waterkers is bijzonder effectief bij urineweginfecties. Dit wordt verklaard door de mosterdolie in de bladeren, wortels en bloemen. Eigenlijk is het een breedspectrum antibioticum dat effectief is tegen een groot aantal micro-organismen. 10 à 20 g mierikswortel per dag kan bepaalde ziekten verzachten veroorzaakt door schimmels of bacteriën en 40 à 50 g waterkers per dag kan een blaasinfectie genezen.

Bessen tegen urineweginfecties
300 ml veenbessensap per dag is ook een efficiënt middeltje tegen blaasontsteking voor mensen die hier vaak last van hebben. Onderzoek heeft uitgewezen dat het aantal schadelijke bacteriën in de urine spectaculair daalde en dat na zes maanden het aantal infecties met de helft verminderd was. De reden hiervoor is dat bepaalde stoffen in het sap verhinderen dat de bacteriën zich aan de wanden van de blaas hechten en op die manier kunnen afgevoerd worden met de urine. Waarschijnlijk zijn de fenolzuren hiervoor verantwoordelijk die ook terug te vinden zijn in bosbessen, frambozen, druiven, perziken en pruimen.

maandag 16 mei 2011

Pasta met asperge-citroensaus






Naar een recept uit 'Vers uit de tuin' van Sarah Raven.






Lekker zomers fris in de lente door de citroen in combinatie met de pasta.

Het is zoals altijd een recept voor 4 personen maar groentenfreak die ik ben, heb ik de hoeveelheid asperges verdubbeld en ik vond ook dat er best wat meer saus mocht zijn.

Ingrediënten

500 g groene asperges, onderkant verwijderd en in schuine stukjes, punten heel laten
400 g pappardelle
zout en zwarte peper
50 g boter
200 ml slagroom
geraspte schil en sap van 1,5 citroen
4 el extra vergine olijfolie
1 el peterselie, fijngehakt
geraspte parmezaan, naar smaak

Bereiding

Kook de asperges beetgaar in 5-6 minuten in gezouten water, laat uitlekken en spoel onder koud water.
Kook de pasta beetgaar in een met licht gezouten kokend water.
Doe intussen de boter met de room in een pan en verwarm ze enkele minuten op een laag vuur. Voeg de stukjes asperge, de citroenschil en het citroensap toe. Neem de pan van het vuur en laat de saus 5 minuten rusten.
Giet de pasta af als deze gaar is maar vang een beetje van het kookvocht op. Voeg 4 eetlepels van het kookvocht, de olijfolie en de aspergecitroensaus toe.
Schep alles goed om, voeg nog wat zout en peper toe en bestrooi de pasta met peterselie. Geeft er een kommetje geraspte parmezaan bij.

Tip
Als je geen melkproducten mag eten vervang de slagroom dan door een sojaroom en laat de kaas weg en breng op smaak met kruidenzout ipv gewoon zout

dinsdag 10 mei 2011

Is rabarber fruit of groente?

Deze vraag zat vorige week in mijn mailbox. Het is een vraag die wel al over meerdere groenten of fruit is gesteld. Denk maar aan de tomaat of aan de aardbei.
De verwarring tussen de termen fruit en groente komt eigenlijk voort uit een onjuist taalgebruik. Het zijn culinaire en geen plantkundige of botanische termen.

Mensen die zeggen dat rabarber een groente is, willen in feite zeggen dat rabarber geen vrucht is want het zijn bladstelen. Hetzelfde geldt voor de tomaat: als je zegt dat het fruit is bedoel je eigenlijk vrucht.

Een vrucht is  het resultaat van een bestuiving van een bloem waardoor het vruchtbeginsel uitgroeit tot een vrucht die de zaden van de plant bevat.

Die vrucht kan verwerkt worden als groente (tomaat, boontjes, komkommer, paprika, aubergine,...) of als fruit ( (meloen, appels, peren, perziken,...). Het is ook cultureel bepaald. In Zweden horen bessen zelfs in een afzonderlijke categorie thuis. Daar zijn ze groente noch fruit.

Naast vruchten kunnen groenten ook bladeren zijn (andijvie, witloof, sla,...), wortels (pastinaak, wortelen, schorseneer,...), stengels (asperges, selder...) of bloemen (bloemkool, broccoli,...).
Fruit zijn meestal vruchten maar soms dus ook stelen zoals rabarber of schijnvruchten zoals aardbeien (bloembodem) of ananas (samengestelde vrucht).

vrijdag 6 mei 2011

Preitaart met geitenkaas



Een hartige taart die je als voorgerecht of als hoofdgerecht kan serveren. Lekker met een tomaten-rucola-slaatje.




Ingrediënten

Voor de vulling
2 el dijonmosterd
2 eieren
2 eidooiers
200 ml sojaroom
75 ml room
zout en peper
3-4 preien (afhankelijk van de dikte) in dunne  ringetjes
2 el olijfolie
200 g verse geitenkaas

Voor het deeg
120 g boter
1/2 tl zout
120 g witte tarwebloem
80 g volkoren speltbloem

Bereiding

Meng de bloem met het zout en wrijf er met je vingers de boter door zodat je een kruimelig mengsel krijgt. Voeg precies zoveel koud water toe tot je een samenhangend geheel krijgt. Rol uit tot een dunne lap en bekleed hiermee een taartvorm van ongeveer 25 cm doorsnede. Zet een half uur in de koelkast.

Verwarm de oven voor op 200°C. Prik met een vork gaatjes in de bodem en bekleed met een vel bakpapier. Giet hierover een blinde vulling (rijst of bonen) en bak de bodem blind gedurende 25 minuten. Verwijder de vulling en het bakpapier, laat even afkoelen en bestrijk de bodem met de mosterd.

Roer de eieren, eidooiers en room los met zout en peper.

Bak de prei in de olie tot hij bijna gaar is, schep in de deegbodem. Kruimel de geitenkaas eroverheen en giet het eimengsel erover.

Bak een half uur in de oven tot de vulling gestold is.

Naar een recept uit 'Vers uit de tuin' van Sarah Raven

woensdag 4 mei 2011

Reclame aangepakt in gevecht tegen zwaarlijvigheid bij kinderen

Dit weekend stond er in de IHT een interessant artikel over voedselreclame specifiek toegespitst op kinderen.
Marketing kan inderdaad een effectief instrument zijn om kinderen aan te zetten tot het maken van gezondere voedselkeuzes. Een gezonder dieet is gebaseerd op twee principes. Enerzijds meer voedingsmiddelen zoals groenten, fruit, volle granen, afgeroomde melkproducten, vis, bonen, gevogelte en ander mager vlees, eieren, noten en zaden en anderzijds het minimaliseren van voedingsstoffen die mogelijks een negatieve invloed hebben op de gezondheid meer bepaald: suikers, zout, transvetten en verzadigde vetten.
In de richtlijnen van de overheid wordt de voedingsindustrie aangeraden nieuwe producten te ontwikkelen of de samenstelling van bestaande aan te passen zodat ze aan bovenstaande principes voldoen. Daarenboven wordt hen gevraagd zich vooral toe te spitsen op deze voedingsmiddelen waar de reclame vooral gericht is naar kinderen. Dit wil zeggen: de ontbijtgranen, limonades, maaltijden van restaurants (lees McDonalds en consoorten) en snacks.

De voorgestelde principes zouden, indien ze door de voedingsindusrie worden toegepast, een belangrijke verbetering zijn van de voedzaamheid van deze producten voor kinderen.

Het is duidelijk dat de vaak gebruikte stripfiguren in deze reclames even goed gezonde voeding kunnen aanprijzen als de ongezonde van dit moment.

Allemaal heel logisch eigenlijk maar graag maak ik er toch één kanttekening bij.
Persoonlijk vind ik dat je voorzichtig moet zijn om kinderen geen of zeer weinig verzadigd vet te geven omdat het een essentieel onderdeel is voor hun groei en bloei. Daarenboven is het zo dat de voedingsindustrie het verzadigd vet meestal vervangt door een hoop andere ingrediënten zoals geur- en smaakstoffen en verdikkingsmiddelen zoals gelatine en andere onuitspreekbare ingrediënten om het er toch goed uit te laten zien en het een goede smaak te geven. Geef mij dan toch maar liever wat meer verzadigd vet!!

maandag 2 mei 2011

De Franse Paradox

De haren van, vooral Amerikaanse, nutritionisten rijzen al jaren ten berge als ze de Fransen de grote hoeveelheden verzadigd vet (kaas) zien wegspoelen met alcohol (rode wijn). Want ondanks het feit dat de Fransen zich niet houden aan de huidige richtlijnen rond gezonde voeding (te veel vet, te veel wijn) blijft deze bevolking voor de grote meerderheid slank.

Al jaren zijn nutritionisten dus op zoek naar het geheime ingrediënt in het Franse dieet. Is het de rode wijn, is het de olijfolie of is het misschien toch de foie gras?

Het lijkt er echter steeds meer op dat er geen geheim ingrediënt bestaat maar dat het meer een geval is van synergieën. Voedsel is namelijk meer dan de som van de voedingsstoffen en een dieet is meer dan de som van de afzonderlijke voedingsmiddelen. En natuurlijk is er ook nog zoiets als een eetcultuur: de relatie van mensen tot voedsel, de manieren, de eetgewoonten, de onuitgesproken regels. Met andere woorden hoe een cultuur eet heeft een even grote impact op de gezondheid als wat ze eet.

Wat het wat betreft, lijkt het er steeds meer op dat meer groenten en fruit eten belangrijker is dan minder vet eten. Uit onderzoek is gebleken dat dit onder andere de bloeddruk en het cholesterolgehalte doet dalen bij gelijkblijvend gewicht en zoutopname. Door meer groenten te eten, krijg je ook meer vitamine B binnen. In combinatie met alcohol is dat een goede zaak omdat die vitamine B rooft uit je lichaam. Blijkt nu dat de beruchte foie gras ook propvol vitamine B zit! In combinatie met dat glas wijn zit dit dus wel goed. Dat tomaat met olijfolie goed voor ons is, wisten ze in Frankrijk en het Middellandse zeegebied ook al langer. Sinds kort is de wetenschap erachter gekomen dat de olijfolie, het lycopeen (is een antioxidant) in tomaat beter beschikbaar maakt voor ons lichaam. En zo kunnen er nog tal van voorbeelden aangehaald worden.

En het hoe dan? De Fransen hebben een eigen eetcultuur. Ze eten zelden tussendoor en eten het meeste eten tijdens maaltijden met andere mensen. Ze eten kleine porties en er is een zeker taboe rond een tweede keer opscheppen.Daarenboven besteden ze meer tijd aan het eten zelf. Dit laatste zorgt er voor dat ze meer 'voedselbeleving' hebben terwijl ze toch minder eten dan bijvoorbeeld de Amerikanen. Alles gecombineerd leidt dit ertoe dat ze minder calorieën opnemen.

Dus al bij al is het zo paradoxaal nog niet, die Franse Paradox!